Απομαγνητοφώνηση Αποσπάσματων 1ης Ημερίδας

Απομαγνητοφώνηση Αποσπάσματων 1ης Ημερίδας 

1η Εισήγηση κου Καραλή, Καθηγητή, Συντονιστή του Κέντρου Υποστήριξης Διδασκαλίας και Μάθησης του Πανεπιστημίου Πατρών: Διδασκαλία και Μάθηση στο Πανεπιστήμιο: διεθνής εμπειρία και ελληνική προοπτική. 

• Είναι αυτό που λέγαμε η μετάβαση από το αντικείμενο στο υποκείμενο, δεν έχει τόσο σημασία ίσως το τι διδάσκεις, αλλά πως το διδάσκεις και σε ποιους το διδάσκεις. 

• Άρα, λοιπόν, πρέπει να κάνουμε κάτι παραπάνω από το να είμαστε talking heads, ομιλούσες κεφαλές μέσα στην αίθουσα. 

• Η ίδια η μαζικοποίηση της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, δημιουργεί ορισμένες συνθήκες και θα έλεγα και προβλήματα στην δουλειά μας, η αναλογία διδασκόντων - φοιτητών. 

• Επίσης, πλέον δεν έχουμε τον Αϊνστάιν ως φοιτητή, δηλαδή δεν έχουμε το 10 ή 15% των για διάφορους λόγους υψηλότερων επιδόσεων μαθητών που  μπαίνουν στην Τριτοβάθμια, έχουμε όλους τους μαθητές, έχουμε το μέσο μαθητή, ο οποίος έρχεται γίνεται φοιτητής. 

Πορεία των φοιτητών προς την ενηλικίωση

• Είναι μια περίοδος στη ζωή του φοιτητή η οποία χαρακτηρίζεται ως αναδυόμενη ενηλικιότητα, το οποίο σημαίνει όπως αντιλαμβάνεστε ότι δεν περνάμε απευθείας από την εφηβεία στην ενηλικιότητα σε μία μέρα… Αυτό, όμως, μας δημιουργεί και ορισμένες υποχρεώσεις, δηλαδή να στηρίξουμε και την πορεία των φοιτητών μας προς την ενηλικίωση, και βεβαίως σήμερα έχουμε πολλές έρευνες πάνω στα κίνητρα που πρέπει να δώσουμε στους φοιτητές μας στο λεγόμενο engagement, στη δέσμευση, στο κώλυμα που έχουνε πάνω στις σπουδές τους, το οποίο δεν το είχαμε πριν 50-60 χρόνια, γιατί; Γιατί οι φοιτητές είχαν ήδη κίνητρα τότε, ήταν οι καλύτεροι μαθητές μίας φουρνιάς.

Ανάπτυξη των οριζόντιων δεξιοτήτων, των soft skills

• Σήμερα, λοιπόν, έχουμε αυτό το πρόβλημα και μέσα σ’ όλα τα άλλα έχουμε και αυτή την ανάπτυξη των οριζοντίων δεξιοτήτων, των soft skills, που είναι η επικοινωνία, η δημιουργική σκέψη, η κριτική σκέψη, η διαχείριση χρόνου και ένα σωρό πράγματα τα οποία τουλάχιστον την εποχή που σπούδαζα εγώ, ήταν άγνωστα, και εντάξει δεν είμαι και τόσο μεγάλος έτσι; … Για ποιο λόγο τα τονίζουμε τόσο πολύ σήμερα; Ίσως όχι γιατί είναι τόσο απαραίτητα πια, αλλά γιατί έχουμε περίσσια των hard skills, με άλλα λόγια πριν από 50 χρόνια μπορεί να υπήρχε σε μια επαρχιακή πόλη 1 πολιτικός μηχανικός, σήμερα υπάρχουν 40, άρα αφού έχεις περίσσια στα hard skills, όλες οι έρευνες δείχνουν ότι για τις προσλήψεις, εννοώ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εργοδότες κοιτάζουνε πρώτα τα soft skills, τις οριζόντιες δεξιότητες και μετά τα hard skills, σε ποσοστό 70-80-90% για soft skills και κάτω του 50% για τα hard skills. Άρα, λοιπόν, είναι μια άλλη πραγματικότητα στην οποία, επίσης, μέσα σ’ όλα τα άλλα καλούμαστε να ανταποκριθούμε.

Εκπαίδευση Ενηλίκων

• Βεβαίως, χρειαζόμαστε ως θεωρητικό υπόβαθρο τις νέες τεχνολογίες, γιατί σήμερα είναι κάτι που μας έρχεται διαρκώς και μας κεντρίζει, βεβαίως, τις θεωρίες μάθησης και βεβαίως, την εκπαίδευση ενηλίκων, ως ένα διακριτό πεδίο το οποίο μας δίνει πολλά στοιχεία, για την ηλιακή φάση και τα χαρακτηριστικά των φοιτητών και των φοιτητριών μας για την ενεργητική συμμετοχή, η οποία σχετίζεται πάρα πολύ με την φοιτητοκεντρική μάθηση … γενικά του ΕΧΑΕ, του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση ενηλίκων διαθέτει, επίσης, και σημαντικά εργαλεία για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, σ’ αυτή την ηλικία πάντοτε, νομίζω ότι σ’ αυτό θα επεκταθεί αργότερα η Μαρία Παυλή Κορρέ.

Signature Pedagogies

2η Εισήγηση κας Μαρίας Παυλή Κορρέ, Καθηγήτρια ΑΠΘ, Συντονίστριας και μέλους ΣΕΠ του ΕΑΠ: Καλές εκπαιδευτικές πρακτικές για την ενεργητική συμμετοχή των φοιτητών/τριών στα διά ζώσης και στα εξ αποστάσεως μαθήματα.

• Εγώ, επομένως, θα σταθώ τώρα στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στα αμφιθέατρα όταν έχουμε ένα 2ώρο μάθημα και μάλιστα όταν το μάθημα είναι θεωρητικό και ο αριθμός των φοιτητών/τριών μας είναι πολύ μεγάλος.
   
• Έρχομαι, λοιπόν, να συνεχίσω την παρουσίαση του Θανάση, που μίλησε για τις προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, και ιδιαίτερα, όπως είπα, θα το εστιάσω στα αμφιθέατρα. Ως λαβή θα προσελκύσουμε το ενδιαφέρον, την προσοχή των φοιτητών μας πώς θα τους εμπλέξουμε στην εκπαιδευτική διεργασία, πώς θα προωθήσουμε την επικοινωνία και τη συνεργασία αυξάνοντας την ενεργητική τους συμμετοχή και την αλληλεπίδρασή τους με το περιεχόμενο με εμάς και με τους υπόλοιπους φοιτητές.
   
• Κατά τον σχεδιασμό, λοιπόν, των μαθημάτων μου προσπάθησα να συμπεριλάβω και να αξιοποιήσω πολυμέσα αλλά και πολλά και διαφορετικά επικοινωνιακά και συνεργατικά εργαλεία, για να ανταποκριθώ σε αυτές τις προκλήσεις που βλέπετε.
   
• Οι προκλήσεις βέβαια, που βλέπετε στη διαφάνεια, υπάρχουν σε κάθε εκπαιδευτική ομάδα, αλλά φυσικά μεγαλώνουν καθώς αυξάνει ο αριθμός των φοιτητών και των φοιτητριών.
   
• Ανάλογα με τον αριθμό των φοιτητών μας διαμορφώνεται μια διαφορετική ατμόσφαιρα, διαφοροποιείται ο ρόλος μας, όπως είπαμε, και απαιτούνται και διαφορετικές εκπαιδευτικές τεχνικές. Καθώς ο στόχος ήταν να τους προσελκύσω το ενδιαφέρον και να αυξήσω όλα τα υπόλοιπα και να απομακρυνθούν οι καρχαρίες που βλέπετε στην οθόνη.
   
• Ιδιαίτερη πρόκληση να πω ότι ήταν η δημιουργία συνθετικών που ευνοούν τη συναισθηματική σύνθεση των φοιτητών και την κοινωνική τους αλληλεπίδραση, καθώς βέβαια και την ευχαρίστησή τους …, καθώς σύμφωνα και με τη βιβλιογραφία, όσο μεγαλώνει η ικανοποίηση των εκπαιδευομένων των φοιτητών και των φοιτητριών μας τόσο καλύτερα είναι τα μαθησιακά αποτελέσματα. Οι προκλήσεις, βέβαια, που βλέπετε στη διαφάνεια, υπάρχουν σε κάθε εκπαιδευτική ομάδα, αλλά φυσικά μεγαλώνουν καθώς αυξάνει ο αριθμός των φοιτητών και των φοιτητριών.
   
• Ανάλογα με τον αριθμό των φοιτητών μας διαμορφώνεται μια διαφορετική ατμόσφαιρα, διαφοροποιείται ο ρόλος μας, όπως είπαμε, και απαιτούνται και διαφορετικές εκπαιδευτικές τεχνικές.

 

Εργασία σε δυάδες

• Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να δουλέψουμε ατομικά, θα μπορούσαμε να δουλέψουμε σε δυάδες, σε μικρές ομάδες ή και στην ολομέλεια. Εδώ να πω ότι η εργασία σε δυάδες λειτουργεί αποτελεσματικά ακόμα και σε πολύ μεγάλα ακροατήρια και είναι πολύ εύκολο να γίνει, εάν θέσετε ένα ερώτημα και ζητήσετε από τους φοιτητές και τις φοιτήτριές σας να το συζητήσουν με τον διπλανό τους στο αμφιθέατρο για λίγα λεπτά. Ο προβληματισμός των φοιτητών ανά δυάδες, πάνω στο ερώτημα που θα τους έχουμε βάλει, βάζει όλους στην αίθουσα να μιλήσουν μεταξύ τους, μιλάνε όλοι με τον διπλανό τους. Στη συνέχεια, μπορούμε και ζητάμε από κάποιες δυάδες που επιθυμούν να πουν την άποψή τους στην ολομέλεια και έτσι να πυροδοτηθεί η συζήτηση στο θέμα που έχουμε θέσει με το ερώτημα και το οποίο θέλουμε να παρουσιάσουμε, να αναλύσουμε ή να αναπτύξουμε.

Ομάδες εργασίας 4-6 φοιτητών

• Η δουλειά σε ομάδες εργασίας, ομάδες που αποτελούνται από 4 μέχρι 6 φοιτητές, με αντικείμενο πάλι που χρειάζεται ένα θέμα να επεξεργαστούν μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο που εμείς θα ορίσουμε, βέβαια απαιτείται περισσότερος χρόνος απ’ ότι αν τους βάλουμε να δουλέψουν σε δυάδες, είναι, επίσης, μια σημαντική εκπαιδευτική πρακτική που την ακολουθούμε πάρα πολύ στην εκπαίδευση ενηλίκων. Δίνει στους φοιτητές τη δυνατότητα να κάνουν διάλειμμα από την παθητική ακρόαση, να ξεμουδιάσουν, να κουνηθούν ενδεχομένως και φυσικά το πιο βασικό είναι να ανταλλάξουν εμπειρίες, γνώσεις και προβληματισμούς στο θέμα που τους έχουμε δώσει. Στη συνέχεια, θα μου πείτε, όταν είμαστε 20 τα πράγματα είναι εύκολα, όταν είναι 4 ομάδες, θα μπορούν να πουν όλοι την άποψή τους. Αν έχουμε ένα αμφιθέατρο με 100-150, τι κάνουμε; Ζητάμε, λοιπόν, από κάποιες ομάδες που θέλουνε να παρουσιάσουνε τα αποτελέσματα, συνήθως τα αποτελέσματα είναι παρόμοια ή διαφοροποιούνται φυσικά σε κάποια σημεία. Αφού παρουσιάσουνε μερικές ομάδες, ζητάμε στις υπόλοιπες αν έχουν να προσθέσουν κάτι, αν έχουν να διαφοροποιηθούν σε κάτι, να το πούνε στην ολομέλεια, ώστε να αποφύγουμε να επαναλαμβάνονται τα ίδια από τις ομάδες, γεγονός, βέβαια, που θα κούραζε τους υπόλοιπους.
• Όπως είπε και ο Θανάσης, είναι πάρα πολύ σημαντικό να γνωρίσουμε τους φοιτητές μας, να δούμε τι τους δυσκολεύει, τι θέλουν, πώς αισθάνονται, πώς προτιμούν τελικά να μαθαίνουν.

Ενσωμάτωση της κινητής τεχνολογίας στον σχεδιασμό μαθημάτων

• Στη βιβλιογραφία έχει επισημανθεί η περίσπαση των φοιτητών από τη φύση των κινητών τηλεφώνων και φυσικά δε χρειάζεται να περιμένουμε την βιβλιογραφία, τη βιώνουμε και εμείς μέσα στην τάξη μας όταν βλέπουμε τους φοιτητές μας να πλοηγούνται, να στέλνουνε μηνύματα, να παίρνουνε μηνύματα κ.τ.λ. Πιο παλιά είχε υποστηριχθεί από κάποιους ότι θα έπρεπε να μην επιτρέπονται μέσα στην τάξη, ας πούμε, τα κινητά τηλέφωνα.
   
• Επανέρχομαι και λέγοντας ότι πάρα πολλές έρευνες και μελέτες εστιάζουν στις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει η χρήση των κινητών τηλεφώνων εντός και εκτός τάξης, ξέρετε ότι μετά από το e-learning είχαμε το m-learning το mobile learning έτσι; και διατυπώνονται, βέβαια, πάρα πολλές προτάσεις πως μπορούμε να ενσωματώσουμε την κινητή τεχνολογία στον σχεδιασμό των μαθημάτων.
   
• Με τα κινητά, λοιπόν, τηλέφωνα μπορούνε, μέσω των κινητών τηλεφώνων, οι φοιτητές μας στέλνοντας είτε ατομικά είτε ομαδικά μηνύματα, να συμμετέχουνε σε ψηφοφορίες και να κάνουνε αναρτήσεις σε κοινές επιφάνειες εργασίας.
   
• Τα δεδομένα, λοιπόν ,που έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη αυτής της εκπαιδευτικής πρακτικής είναι ότι οι περισσότεροι φοιτητές μας είναι γεννημένοι μέσα στην τεχνολογία, είναι, λέγονται στη βιβλιογραφία digital natives, ψηφιακοί ιθαγενείς, αλλιώς σε άλλες προσεγγίσεις αναφέρονται σαν κάτοικοι του διαδικτύου.
   
• Και γενικά ήτανε πολύ σημαντικό να μετατρέψουμε τη χρήση του κινητού από μέσο στοιχείο, περίσπασης σε μέσο συμμετοχής στο μάθημα.
   
• Κάνουμε για διευκόλυνση των φοιτητών βάζω όλους τους συνδέσμους είτε έχει γίνει ένα Padlet, δηλαδή μια επιφάνεια εργασίας στην οποία θα πάνε σε έναν ιστότοπο εκτός για να αναρτήσουν κάτι, είτε έχω δημιουργήσει μια ψηφοφορία στο Mentimeter, που σας έδειξα πριν.